Nghị luận xã hội suy nghĩ về vấn đề tự học

Ông cha ta từ xưa đã rất coi trọng việc học tập, chẳng vậy mà có những câu tục ngữ như: “Học ăn, học nói, học gói, học mở” hay “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Học hành luôn là một con đường gian nan. Trên con đường ấy, con người cần tìm ra cho mình một phương pháp học tập đúng đắn. Và, tự học là một phương pháp đúng đắn nhất.

• Tổng hợp những câu nói, nhận định văn học hay nhất
• Những nhận định hay về các tác phẩm thơ lớp 12
• Những nhận định hay về tác phẩm văn xuôi lớp 12

Hiểu một cách đơn giản nhất: Học là thu nhận kiến thức từ người khác truyền lại, rèn luyện thành kỹ năng, nhận thức. Có rất nhiều hình thức học tập như học ở trên lớp, học thêm, học từ thầy cô, học từ bạn bè… Còn tự học là sự chủ động, tích cực, độc lập tìm hiểu, lĩnh hội tri thức và hình thành kỹ năng cho mình. Nó yêu cầu mỗi người phải tự mình quan sát, học hỏi và tổng kết lại kiến thức cho bản thân.

Nhưng tại sao lại phải tự học, vì khi có điều kiện, chúng ta có thể đi học trường nọ lớp kia. Điều này đúng nhưng chưa đủ, bởi những gì ta tự học, tự mày mò tìm hiểu, chắc chắn sẽ để lại trong chúng ta ấn tượng sâu sắc hơn, so với những kiến thức khô khan trên lớp. Chúng ta đam mê một điều gì đó, rồi tự khám phá, tìm hiểu, vấn đề sẽ được giải quyết một cách triệt để hơn. Tất nhiên trong quá trình tự học, ta có thể tham khảo từ những người xung quanh, bạn bè, thầy cô, trường lớp… nhưng quan trọng nhất vẫn phải là bản thân chúng ta, bởi chẳng ai có thể học và ghi nhớ thay bản thân ta được.

Khi chúng ta tự học, tức là chúng ta tự tìm cách học hỏi, tự tìm hiểu những kiến thức, kĩ năng mới mẻ bằng chính bản thân ta. Chúng ta không thụ động, phụ thuộc vào thầy cô giáo. Bởi một phần lý do học sinh học tập chưa có hiệu quả bởi các em quá phụ thuộc vào những bài giảng của thầy cô. Các em chưa biết tự tìm tòi, tự thực hành mà chỉ dựa vào những bài giảng sơ sài của thầy cô để học. Cùng với đó, các em học thêm tràn lan, kiến thức không đồng nhất khiến cho việc tiếp thu bị cản trở, bị sai lệch bản chất. Một lý do nữa, là bởi nền giáo dục của đất nước ta chưa thực sự tốt, các em học sinh hay thậm chí là cả các thầy cô vẫn diễn ra tình trạng học tủ, ôn tủ, học chống đối. Khi đó các em không nắm bắt được bản chất của vấn đề, dẫn đến tình trạng mất gốc, hổng kiến thức, ảnh hưởng đến việc học lâu dài của các em.

Trong thực tế ta có thể thấy vẫn còn rất nhiều người học tủ, học vẹt một cách ép buộc để đối phó với kiểm tra thi cử. Cách học này chỉ đem lại hiệu quả tức thời nhưng không mấy ai nghĩ đến hậu quả lâu dài của nó. Những cách học ấy làm cho ta không hiểu hết bản chất của vấn đề dẫn đến việc mau chóng lãng quên mà lại còn lãng phí thời gian và công sức. Những con người này nếu không biết vươn lên tự học thì sẽ mãi bị bỏ lại phía sau mà thôi. Nhiều bạn đã quá phụ thuộc vào các bài giảng của thầy cô trên lớp. Thầy cô dạy như thế nào thì hiểu và học như thế dẫn đến quá trình thụ động, thiếu suy nghĩ và sáng tạo. Và cũng chính vì chỉ học cô đọng trong các bài giảng bốn mươi lăm phút trên lớp của thầy cô mà dẫn đến tình trạng học sinh phải đi học thêm tràn lan. Mà khi đã học thêm tràn lan thì lại càng khiến mọi người không chịu tự học, càng thêm phụ thuộc vào việc học thêm. Hơn nữa, ngày nay khi việc học được nâng cao thì có quá nhiều sách tham khảo, văn mẫu, hướng dẫn… dẫn đến việc học sinh lười suy nghĩ trong khi làm các bài tập. Hậu quả của ngừng việc trên rất nặng nề vì sẽ dễ dẫn đến hiện tượng học vẹt – học thuộc bài nhưng không hiểu nội dung, vấn đề được nêu ra trong bài dẫn đến việc học xong là quên ngay, không làm được các bài tập thực hành, chỉ học lý thuyết suông, kiến thức sẽ ngày càng rỗng. Một khi kiến thức đã trang bị không chắc chắn thì kết quả sẽ không bao giờ cao.

Kho tàng tri thức của nhân loại vô cùng bao la, rộng lớn, trong khi những hiểu biết của con người thì vô cùng hạn hẹp. Bởi vậy, con người cần học tập một cách chủ động, tích cực và tránh xa lối học thụ động, ỷ lại để nắm bắt kiến thức một cách tối đa. Tinh thần tự học còn giúp người học làm chủ kiến thức, không chỉ nắm bắt tri thức ở mức tái hiện, thông hiểu mà còn vận dụng những tri thức đó vào cuộc sống. Hay nói cách khác, tinh thần tự học sẽ giúp con người phát huy tác dụng của phương pháp “Học đi đôi với hành”. Việc chủ động trong học tập còn giúp con người chống lại căn bệnh lười tư duy, học tập thụ động và giúp con người tránh được lối học tủ, học vẹt.

“Tri thức là sức mạnh” nhưng không phải cây quyền trượng toàn năng, lý thuyết phải đi đôi với thực hành. Khi đã chiếm lĩnh được tri thức, chúng ta phải dám thể hiện nó, ứng dụng nó vào thực tiễn. Suy cho cùng, đích đến cuối cùng là cải tạo thực tiễn. Nếu chỉ tự học mà không vận dụng, việc tự học sẽ trở nên vô nghĩa. Muốn tiến bộ và thành công cần phải biết tự học. Là học sinh phải biết tự học, tự hoàn thiện bản thân trở để thành người hữu ích trong xã hội, mai này đem sức mình xây dựng quê hương, đất nước. Tự học là một trong những năng lực cần có ở mỗi con người. Từ xưa đến nay, tự học chính là động lực phát triển xã hội loài người.

Vì vậy, tự học là một cách học rất quan trọng, nếu bản thân mỗi người không tự tạo cho mình được một thói quen tự học thì sẽ bị lệ thuộc vào những điều mà thầy cô đã dạy cho mình và quan trọng hơn là sẽ không nắm vững được bài. Tự học sẽ giúp chúng ta có tính chủ động học tập, là con đường dần tới sáng tạo, khơi nguồn lòng đam mê, tìm tòi những điều mới lạ. Nếu không tự học thì chúng ta sẽ bị tụt hậu về sau, vì không có ai dẫn đường, chỉ lối chúng ta không biết đường ra. Hậu quả của việc ỷ lại thực sự nghiêm trọng như vậy đó. Mỗi người, mỗi công dân cần phải hằng ngày rèn luyện tinh thần tự học để trau dồi bản thân hơn.

Viết bởi Nth Bảo Ngọc