Không bao giờ tôi quên, lương tâm người cầm súng

Bệnh viện huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi

Tiếng súng rền vang, tiếng mưa, tiếng lá xanh xào xạc trong đêm tối mịt mù hiu quạnh. Có một người con gái Huế dũng cảm trong lúc bom đạn dội xuống như mưa. Không tiếng khóc than, không có tiếng sợ hãi, chỉ có tiếng lòng yêu nước bao quanh nơi ấy. Máu đổ như mưa, viên đạn đã bắn đi, không lấy lại được…

Quân Mỹ đánh phá, tiếng máy bay dồn dập như tiếng gọi tử thần. Mình không sợ, vì mình là người lính, là con dân Việt Nam. Trong khi mọi người sơ tán, di dời, mình vẫn không rời bệnh xá điều trị cho các thương binh. Buồn cười thay, đồng chí chính trị viên trạm xá không dám ở lại. Trong đêm tối hoang hoải, mình bầu bạn cùng các đồng chí thương binh.

- Chị hát cho tôi nghe được không?

- Hát bài gì?

- Bài gì cũng được!

"Từng đôi chim bay đi tiếng ca rộn ràng. Cánh chim xao xuyến gió mùa xuân

Gửi lời chim yêu thương tới Miền Nam quê hương

Nhắn rằng ta ngày đêm mong nhớ

Ước mơ , những mùa xuân bóng dáng , tương lai…"

Đường ta đi lên xây đời trong hoa thơm có mùa xuân nào đẹp bằng...

Lửa thử vàng, gian nan thử sức. Thôi thì mình cứ ở lại. Sống cảnh ở đây mình mới biết được, sự sống đáng quý nhường nào. Mình chữa thương cho các đồng chí, mình cùng các anh trải qua bao cuộc phẫu thuật. Đôi lúc hết thuốc tê, các anh phải nhịn đau, đau nhưng chẳng thể thét gào, vì các anh có đang trong tim, đang mang trong mình dòng máu người Việt Nam. Những lúc như vậy, mình chẳng thể nào chịu được, lòng mình cũng đau xót vô cùng, nhưng biết làm sao đây... Có lần, một đồng chí hỏi mình:

- Chị mong muốn điều gì nhất?

- Tôi mong nước nhà sớm độc lập để về cùng mẹ cha. Chỉ thế thôi!

Có lẽ, phải đổ rất nhiều xương máu của bao người mới có thể đổi lấy. Nhưng đấy hoàn toàn xứng đáng. Năm 1966, mình vào chiến trường. Anh “M” gặp mình khi trong mình đã có hàng chục vết thương, và rồi mình đem lòng thương mến.

Trong một lá thư, viết ngày 15 tháng 2 năm 1968, gửi cho bạn là Dương Đức Niệm, mình đã viết về anh M:

 "Anh bây giờ sống thật đơn giản, anh không mơ gì hơn là diệt được thật nhiều giặc Mỹ, anh không cần gì cho bản thân, kể cả tình yêu và sự nghiệp. Đối với Thùy, anh thương với tình thương rất đỗi chân thành, anh tôn trọng và cảm phục trước tình yêu thủy chung của Thùy, nhưng chỉ có thế thôi. Con tim anh không còn những rung cảm sâu xa, những vần thơ thắm đượm tình yêu, những lời ca bay bổng ước mơ nữa rồi”.

Những dòng chữ phía trên là do bác sĩ Đặng Thùy Trâm viết, đã được sửa lại bởi lời của tôi. Ngày 20 tháng 6 năm 1970, 2 ngày trước khi nữ bác sỹ hy sinh. Hai tập nhật ký này đã được tôi, Frederic Whitehurst, cựu sĩ quan quân báo Hoa Kỳ, lưu giữ.

Ngày hôm ấy, khi tôi được báo tin, đã phát hiện một trạm xá thì tiến hành lục soát. Trong lúc thực hành nhiệm vụ, Huân là người đã phát hiện ra quyển nhật ký của bác sĩ Đặng Thùy Trâm, người con gái trước là kẻ thù, sau là ân nhân của tôi, vì đã giúp tôi nhận ra nhiều điều về cuộc sống quý giá này.

- Huân! Cái gì đây?

- Đây là nhật ký! Đừng đốt! Trong đó có lửa rồi!

Lúc ấy, tôi nhìn Huân với ánh mắt nghi ngờ, pha lẫn một chút tò mò về chủ nhân của quyển nhật ký này. Huân đã nói:

- Đây là nhật ký của riêng cô ấy, cô ấy viết chỉ để bản thân đọc, không phải cho chúng ta. Vậy chúng ta phải nghi ngờ việc gì?

Trong quyển sổ có một tấm ảnh. Đó là một cô gái, một cô gái viết nên những dòng chữ về cuộc đời anh dũng của mình. Tôi đã đọc và thấm thía từng câu chữ được viết trong đó. Tôi học cách yêu thương mọi người hơn, thay vì cứ mãi thù hằn lẫn nhau.

Ngước nhìn lên những tầng mây trắng muốt như những cánh cò xếp chồng lên nhau, nhìn ra cánh đồng cỏ bạt ngàn, mùi hương cỏ cháy làm tôi hẫng một nhịp. Cô gái này hẳn đã mong cánh chim hòa bình về miền Nam Việt Nam biết bao...

Sau đó, tôi nhận được tin báo vào ngày 22 tháng 6 năm 1970, trong một chuyến công tác từ vùng núi Ba Tơ về đồng bằng, Đặng Thùy Trâm hy sinh khi chưa đầy 28 tuổi đời. Vậy là khi khải hoàn, Thùy sẽ chẳng thể trở về cùng ba mẹ mình nữa.

Quyển nhật ký này được tôi cất giữ trong suốt ba năm ở chiến trường. Sau khi về lại Mỹ, tôi vẫn gìn giữ nó cẩn thận, bởi hình bóng người con gái kiên cường, dũng cảm, hy sinh xương máu và những gì đẹp đẽ nhất của mình cho đất nước, cho quê hương. Những năm hai mươi, cô đã sống một cuộc đời ý nghĩa, sống với ngọn lửa nhen nhúm rồi rực cháy trong tim, sống với một tấm lòng người bác sĩ và một tình yêu với M.

Tôi hiểu được những gì mà Huân nói khi ấy. Đúng! Trong quyển nhật ký đã có lửa nên tôi chẳng cần phải đốt, một ngọn lửa cháy bùng những tia hy vọng trong chiến tranh tàn khốc, ngọn lửa đỏ rực màu máu khi nhớ về những người đồng đội đã hy sinh, và cả khát khao cháy bỏng của cô gái đang ở tuổi xanh được viết lại. Có một câu nói khiến tôi ấn tượng và chẳng thể nào quên trong quyển sổ ấy:

“Đời người phải trải qua giông tố, nhưng đừng cúi đầu trước giông tố.”

Khi ấy, tất cả những gì tôi có về người con gái này là hai tập nhật ký và một bức ảnh chụp. Tôi muốn tìm lại gia đình của cô để gửi lại những di vật này, nhưng tôi bất lực. Cô ở đâu chứ? Gia đình cô còn có những ai? Còn có những đêm tôi mơ và những ám ảnh về nơi chiến trận đẫm máu ấy....thật đau lòng, tội lỗi và day dứt!

Suốt ba mươi lăm năm ôm trọn ký ức. Cuối cùng tôi cũng có thể trao lại cho gia đình của Thùy vào tháng 4 năm 2005. Tôi xúc động khôn xiết, sau bao năm, tuy hài cốt của Thùy đã được đưa về Hà Nội an táng, nhưng quyển nhật ký này cũng quý giá hơn bao giờ hết. Khi công bố nó, hẳn mọi người, gia đình và cả những người trên thế giới sẽ hiểu hơn về cuộc sống khó khăn, về những tâm tư suy nghĩ, và cả về mối tình trắc trở của cô gái anh hùng, bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm.

Viết bởi Tuyết Hồng