Tiểu sử và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Thạch Lam

Với lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng Thạch Lam chính là một trong những cái tên nhà văn nổi tiếng của nền văn học hiện đại. Mặc dù ra đi khi tuổi còn trẻ vì mắc căn bệnh hiểm nghèo thế nhưng sự nghiệp cầm bút của ông có rất nhiều tác phẩm để đời. Hãy cùng Reader điểm qua những sự kiện nổi bật trong cuộc đời viết văn của Thạch Lam nhé!

• Những tác phẩm văn học hay nhất thời kỳ 1945-1975
• Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Hàn Mặc Tử
• Những tác phẩm văn học nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Trãi

1. Tiểu sử

Thạch Lam (1910 -1942), tên thật là Nguyễn Tường Vinh, là một nhà văn Việt Nam thuộc nhóm Tự Lực văn đoàn. Ông là em ruột của hai nhà văn khác cũng trong nhóm Tự Lực văn đoàn là Nhất Linh và Hoàng Đạo. Ngoài bút danh Thạch Lam, ông còn có các bút danh là Việt Sinh, Thiện Sỹ.

Cha ông mất sớm, mẹ ông phải một mình buôn bán nuôi mẹ chồng và bảy người con... Lúc nhỏ, ông chủ yếu sống ở quê ngoại.

Ở Cẩm Giàng, Thạch Lam học tại trường Nam (Tiểu học Hải Dương, nay là trường Tiểu học Tô Hiệu). Đến khi người anh cả là Nguyễn Tường Thụy ra trường dạy học ở Tân Đệ (Thái Bình), mẹ ông đã đưa cả nhà đi theo người con cả, nên Thạch Lam đến học ở Tân Đệ. Nhưng ở đây được một năm, làm vẫn không đủ cho các miệng ăn, mẹ ông dẫn các con (trừ Nguyễn Tường Thụy) về Hà Nội ở nhà thuê, rồi cứ thế lúc thì ở Hà Nội, lúc thì ở Cẩm Giàng.

Muốn sớm đỡ đần cho mẹ, Thạch Lam đã nhờ mẹ nói khéo với ông lý trưởng cho đổi tên và khai tăng tuổi để học ban thành chung. Tiếp theo, ông thi đỗ vào Cao đẳng Canh Nông ở Hà Nội, nhưng chỉ học một thời gian, rồi vào trường Trung học Albert Sarraut để học thi Tú tài.

Khi đã đỗ Tú tài phần thứ nhất, Thạch Lam thôi học để làm báo với hai anh. Buổi đầu, ông gia nhập Tự Lực văn đoàn do anh là Nguyễn Tường Tam sáng lập, rồi được phân công lo việc biên tập tuần báo Phong hóa và tờ Ngày nay của bút nhóm này. Đến tháng 2 năm 1935, thì ông được giao làm Chủ bút tờ Ngày nay.

2. Phong cách sáng tác

Thạch Lam là một cây bút thiên về tình cảm, ông thường viết về người nghèo khổ, nhất là phụ nữ và trẻ em ở trong một xã hội mục nát, sống khổ cực, chịu đựng những cái đói, cái nghèo. Ông viết bằng chính những rung cảm của mình, viết bằng tất cả trái tim sự cảm thông sâu sắc đối với những số phận hẩm hiu.

Đọc văn của Thạch Lam chúng ta sẽ dễ dàng thấy những hình ảnh ảm đạm, heo hút của số phận lầm than, đói nghèo. Chỉ bằng vài nét đơn sơ, từ ngữ vô cùng đơn giản thế nhưng nó lại gợi cho người đọc nhiều sự rung cảm trước cảnh tượng ấy.

Không có tiếng thúc sưu thuế ầm ĩ như Tắt đèn của Ngô Tất Tố, không miêu tả con đường tha hóa của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao. Truyện của Thạch Lam rất đơn giản hoặc sẽ không có cốt truyện, thế nhưng những con chữ ấy chạm đến tim người đọc. Đó là sự hòa quyện giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình.

Tác phẩm Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm thành công nhất của Thạch Lam, nó khắc họa sâu sắc hình ảnh kiếp người bé nhỏ bởi cách khai thác nội tâm nhân vật vô cùng độc đáo của ông. Đó là người dân nghèo nơi phố huyện, ngày ngày họ vẫn khao khát có thể thay đổi số phận của mình. Hình ảnh Liên và An đợi chuyến tàu từ Hà Nội về khiến cho người đọc phải thổn thức.

Quan niệm về văn chương của Thạch Lam: “Đối với tôi văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn.”

3. Những tác phẩm tiêu biểu

Sợi tóc, Gió lạnh đầu mùa, Nắng trong vườn, Hà Nội băm sáu phố phường, Theo giòng, Ngày mới,…

4. Nhận định

Ngay trong tác phẩm đầu tay (Gió đầu mùa), người ta đã thấy Thạch Lam đứng vào một phái riêng...Ông có một ngòi bút lặng lẽ, điềm tĩnh vô cùng, ngòi bút chuyên tả tỉ mỉ những cái rất nhỏ và rất đẹp... Phải là người giàu tình cảm lắm mới viết được như vậy – Vũ Ngọc Phan

Lời văn Thạch Lam nhiều hình ảnh, nhiều tìm tòi, có một cách điệu thanh thản, bình dị và sâu sắc…Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và tầng trải về sự đời. Thạch Lam có những nhận xét tinh tế về cuộc sống hàng ngày. Xúc cảm của Thạch lam thường bắt nguồn và nảy nở lên từ những chân cảm đối với tầng lớp dân nghèo thành thị và thôn quê. Thạch Lam là nhà văn quý mến cuộc sống, trang trọng trước cuộc sống của mọi người chung quanh. Ngày nay đọc lại Thạch lam, vẫn thấy đầy đủ cáo dư vị và cái nhã thú của những tác phẩm có cốt cách và phẩm chất văn học. – Nguyễn Tuân

Hy vọng bài viết này sẽ giúp độc giả hiểu thêm về cuộc đời cũng như phong cách viết văn của Thạch Lam. Chúc bạn có kết quả học tập tốt!