Những tác phẩm văn xuôi hay trong văn học chủ nghĩa lãng mạn Việt Nam

Chủ nghĩa lãng mạn vừa là trào lưu văn học, vừa là phương pháp sáng tác, mang một nội dung lịch sử xã hội-cụ thể, được hình thành ở Tây Âu sau Cách mạng tư sản Pháp năm 1789. Chủ nghĩa lãng mạn là sự phản ứng chống lại xã hội đương thời, con người muốn thoát li thực tế tìm đến một thế giới khác giúp con người quên đi cuộc sống mà họ cảm thấy chán ghét, vẽ ra một cuộc sống làm thỏa mãn "cái tôi" bị tổn thương của con người, nên thế giới trong chủ nghĩa lãng mạn là thế giới mộng tưởng. Tuy nói đến văn học lãng mạn là nói đến phương diện tình cảm, tuy nhiên cũng có rất nhiều tác phẩm xuất sắc, không bi lụy mà vẫn cổ vũ con người sống lạc quan hơn.

• Đôi nét về phong trào thơ mới - Thời kỳ đỉnh cao của văn học việt nam
• Tổng hợp những tác phẩm hay nhất của Thạch Lam
• Những bài thơ tình bất hủ trong phong trào thơ mới

1. Hai đứa trẻ  - Thạch Lam

"Hai đứa trẻ" kể về cuộc sống của hai chị em Liên trong một con phố huyện nghèo, với những kiếp người sống cơ cực trước Cách mạng Tháng Tám. Mà qua đó, Thạch Lam muốn bộc lộ sự trân trọng của ông trước những ước mong nhỏ nhoi của người lao động nghèo trong một phố huyện nhỏ nghèo nàn, trong một xã hội chật hẹp, tù túng. Chị em Liên và An là hai đứa trẻ được mẹ giao trông coi một cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu tại một phố huyện nghèo bên cạnh ga xe lửa, để giúp gia đình vốn đã lao đao: cha mất việc, cả nhà phải bỏ Hà Nội chuyển về sinh sống ở quê. Cũng như nhiều người dân lam lũ tại phố huyện, hai chị em Liên, An vừa bán hàng vừa trông chờ chuyến tàu đêm từ Hà Nội về, ầm ầm lăn bánh qua phố huyện rồi khuất dạng, im tiếng trong trời đêm sâu thẳm. Lúc đó người buôn bán ở phố huyện mới dọn hàng sau một tối ế ẩm để trở về nhà. Còn hai đứa trẻ dần dần chìm vào giấc ngủ yên tĩnh.

Thạch Lam là nhà văn tiêu biểu nhất cho dòng văn học lãng mạn, tuy nhiên không bi lụy tình cảm quá mức, vẫn bám sát hiện thực, thể hiện tình yêu của mình cũng như sự trân trọng đối với những ước mơ của những mảnh đời cơ cực.

2. Hồn bướm mơ tiên – Khái Hưng

Hồn bướm mơ tiên là tác phẩm đầu tay của Khái Hưng viết năm 1933, và cũng là tác phẩm đầu tiên của Tự Lực Văn Đoàn. Mặc dù chỉ là truyện ngắn vỏn vẹn chừng một trăm trang giấy, nhưng nó lại là tác phẩm tạo nên tiếng vang nổi nhất của Khái Hưng, được nhiều người say mê, hâm mộ. Chuyện bắt đầu trong một cảnh chùa chiền tĩnh lặng. Ngọc, một học sinh trong dịp nghỉ hè lên thăm người bác tu hành ở chùa Giáng Long và gặp Lan, một chú tiểu giả trai. Hữu cảnh sinh tình âu cũng là tất yếu, Ngọc nhanh chóng phải lòng Lan.

Với sự phá cách mạnh mẽ của văn học, các nhà văn không ngần ngại viết về tình yêu và thể hiện tình cảm của mình trong những tác phẩm này. “Hồn bướm mơ tiên” là một tác phẩm xuất sắc trong miêu tả tâm lý nhân vật cũng như khắc họa tình yêu đôi lứa trong bối cảnh tôn giáo.

3. Chữ người tử tù – Nguyễn Tuân

Chất lãng mạn được kết hợp nhuần nhuyễn với chất hiện thực tạo nên vẻ đẹp riêng của văn xuôi lãng mạn. Cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù được miêu tả một cách chân thực, cụ thể, chi tiết: Thời gian: lúc nửa đêm;  không gian: trại giam tỉnh Sơn; sự việc: diễn ra giữa ba nhân vật Huấn Cao, viên quản ngục, thầy thơ lại. Tuy nhiên cảnh hiện thực mà lại lãng mạn gợi liên tưởng tới sự bất tử của cái  đẹp. Ngọn đuốc rừng rực trong bong đêm gợi liên tưởng tới tài năng khí phách, thiên lương; mùi thơm của chậu mực và mầu trắng tinh của tấm lụa bạch là biểu tượng cho vẻ đẹp của tấm lòng và tài năng…

Đây là một tác phẩm thể hiện rất rõ cái ngông của nhà văn Nguyên Tuân, yêu cái đẹp và nghệ thuật đến tận cùng.

4. Nhà mẹ Lê – Thạch Lam

Hình tượng người phụ nữ nhỏ bé bất hạnh do cuộc sống thất cơ lỡ vận. Mẹ Lê góa chồng để phải nhọc nhằn, tần tảo nuôi 11 đứa con thơ dại. Tình cảnh khó khăn, túng quẫn, bà phải nhẫn nhục mang giá vay gạo nhà giàu. Nhưng hai lần đi, hai lần mang về giá không. Thậm chí còn bị chúng độc ác xua chó cắn chết. Chỉ trong vài trang viết ngắn ngủi nhưng nhà văn đã phản ánh một cách chân thực cuộc sống và số phận bất hạnh của những người lao động cũ,

Có người cho rằng tác phẩm “Nhà mẹ Lê” còn hiện thực hơn các tác phẩm hiện thực dẫu được xếp vào chủ nghĩa văn học lãng mạn. Một tác phẩm đã nói được sự bần cùng của người dân, không thua kém bất cứ tác phẩm văn học hiện thực nào.

5. Con đường sáng – Hoàng Đạo

Con đường sáng là truyện dài duy nhất của nhà văn Hoàng Đạo trong Tự lực văn đoàn. Tác phẩm này được đăng từng kỳ trên báo Ngày nay trong năm 1938 và được nhà Đời nay xuất bản vào năm 1940. Câu chuyện kể lại biến chuyển tâm lý tạo chuyển biến cuộc đời của một thanh niên trí thức ở Hà Nội trước 1945. Tong Con đường sáng, Hoàng Đạo xây dựng hình tượng người thanh niên trí thức tiểu tư sản Việt Nam giai đoạn đầu thế kỉ XX, sau khi trải qua tất cả những lạc thú của cuộc sống thành thị bèn trở về nông thôn, đem hết tâm sức và khả năng của mình giáo dục dân quê, dạy họ cách sinh hoạt, làm việc văn minh và hiệu quả nhằm giúp họ thực hiện khát vọng đổi đời

Duy - nhân vật chính - tìm cách thay đổi người dân quê, còn là quá trình  tự thức tỉnh của nhân vật này. Con đường đi của chàng không hề đơn độc, bởi chàng đã có Thơ - người vợ quê với tâm hồn trong sáng, cao đẹp mà chàng coi trọng hơn hết thảy - hỗ trợ mọi việc. Lí tưởng Duy theo đuổi trong suốt cuốn tiểu thuyết là “phải tu luyện hằng ngày để hiểu biết thêm và làm cho người khác cũng hiểu biết như mình”. Những lý tưởng cao đẹp được lồng ghép xuất sắc trong tác phẩm. 

Văn học lãng mạn là một trào lưu văn học Việt Nam, bỏ qua những thiếu sót của khuynh hướng tiêu cực, ở thời kì đỉnh cao của nó, văn học lãng mạn đã thổi một làn gió rất mới vào văn học Việt Nam, đồng thời vẫn đem những tư tưởng rất hay và tiến bộ, không bi lụy tình cảm quá mức.

Thảo Nguyên