Nhà văn Hồ Biểu Chánh và các tác phẩm văn học để đời

Hồ Biểu Chánh được mệnh danh là một trong những người tiên phong cho nền tiểu thuyết hiện đại Việt Nam. Rất nhiều tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh được chuyển thể thành phim và nhận được sự ủng hộ từ đông đảo khán giả. Ở bài này hãy cùng AnyBooks điểm qua tiểu sử cuộc đời và một vài tác phẩm hay nhất của Hồ Biểu Chánh nhé!

1. Tiểu sử cuộc đời nhà văn Hồ Biểu Chánh

Ông sinh năm 1884 (trong giấy khai sinh ghi ngày 1 tháng 10 năm 1885) tại làng Bình Thành, tỉnh Gò Công (nay thuộc ấp Thành Nhứt, xã Bình Xuân, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang).

Ông xuất thân trong một gia đình nông dân, thuở nhỏ học chữ Nho, sau đó chuyển qua học quốc ngữ, rồi vào trường trung học ở Mỹ Tho và Sài Gòn.

Năm 1905, sau khi đậu Thành chung, ông thi vào ngạch ký lục của Soái phủ Nam Kỳ; làm ký lục, thông ngôn, thăng dần đến đốc phủ sứ (1936), từng giữ chức chủ quận (quận trưởng) ở nhiều nơi. Ông vốn có tiếng thanh liêm, yêu dân, thương người nghèo khổ.

Tháng 8 năm 1941, sau khi ông về hưu, được Pháp mời làm cố vấn với danh hiệu Nghị viện Hội đồng Liên bang Đông Dương và Phó Đốc lý thành phố Sài Gòn, đồng thời làm giám đốc những tờ báo tuyên truyền cho chủ nghĩa Pháp-Việt.

Sau khi tái chiếm Nam Bộ năm 1946, Cộng hòa tự trị Nam Kỳ được thành lập, ông được mời làm cố vấn cho chính phủ Nguyễn Văn Thinh. Nhưng chỉ được mấy tháng, khi chính phủ Nguyễn Văn Thinh sụp đổ, ông lui về quê ở ẩn và dành trọn những năm tháng còn lại cho sự nghiệp văn chương

Ông mất ngày 4 tháng 9 năm 1958 tại Phú Nhuận, Gia Định; thọ 73 tuổi.

Lăng mộ ông hiện nay được đặt ở đường Thống Nhất, phường 11 quận Gò Vấp.

2. Sự nghiệp sáng tác văn chương của Hồ Biểu Chánh

Khi viết văn, ông lấy tên tự ghép với họ là Hồ Biểu Chánh, trở thành một bút danh bất hủ, được nhiều người biết đến và quý mến hơn tên thật Hồ Văn Trung của ông.

Ông sáng tác văn học rất nhiều và để lại hơn 100 tác phẩm gồm tiểu thuyết và các thể loại khác, như: nghiên cứu, phê bình văn học, sáng tác tuồng hát cùng các bản dịch văn học cổ điển Trung Quốc như Tình sử, Kim cổ kỳ quan... đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của nền văn học Việt Nam hiện đại.

Tiểu thuyết của ông thuộc về thời kỳ đầu của văn học chữ quốc ngữ, cốt truyện đơn giản, triết lý chủ đạo là thiện thắng ác, ở hiền gặp lành, điểm đặc biệt là rất Nam Kỳ, từ giọng văn đến miêu tả con người. Ông có phóng tác một số tiểu thuyết Pháp.

Hồ Biểu Chánh sở trường về viết văn xuôi tự sự. Đề tài phần lớn là cuộc sống Nam Kỳ từ nông thôn đến thành thị những năm đầu thế kỷ 20 với những xáo trộn xã hội do cuộc đấu tranh giữa mới và cũ. Cách diễn đạt của ông nôm na, bình dị. Ông đã có những đóng góp to lớn vào sự hình thành thể loại tiểu thuyết trên chặng đường phôi thai. Ông để lại một khối lượng sáng tác không nhỏ: 64 tiểu thuyết, 12 tập truyện ngắn và truyện kể, 12 vở hài kịch và ca kịch, 5 tập thơ và truyện thơ, 8 tập ký, 28 tập khảo cứu-phê bình. Ngoài ra, còn có các bài diễn thuyết và 2 tác phẩm dịch.

3. Những tác phẩm văn học để đời của nhà văn Hồ Biểu Chánh

Con nhà nghèo

Con nhà nghèo là một tác phẩm phản ánh chân thật nhất về hình ảnh của vùng quê nơi tồn tại những bất công, tàn bạo của giai cấp thống trị. Những người dân nghèo tội nghiệp phải làm việc cực khổ ngày đêm và bị thao túng bởi một tên Điền chủ được xem là người có tiếng nói và quyền lực nhất trong xã hội thời bấy giờ.

Không chỉ thành công ở tiểu thuyết, Con nhà nghèo còn được chuyển thể thành phim nói về số phận của những người nghèo, lên án gay gắt chế độ phong kiến chèn ép những người nông dân nghèo đến con đường cùng.

Con nhà giàu

Đối ngược lại với tác phẩm “Con nhà nghèo” thì Con nhà giàu lại là bức tranh miêu tả rõ nét cuộc sống của người dân trong những năm 30 của thế kỷ XX. Đây cũng là một tác phẩm thành công của Hồ Biểu Chính và được chuyển thể thành phim. Tác phẩm kể về những mưu tính trong một gia đình quý tộc với những khối tài sản lớn. Cuộc đời của công tử Chừng Thượng Tứ được khắc họa rõ nét đây là một tên ham chơi, không chịu làm ăn cũng chính vì mang trên mình những “thói hư tật xấu của xã hội” mà sau này hắn ta trở thành một kẻ phá gia chi tử.

Hai khối tình

Hai khối tình là một trong những tác phẩm làm nên tên tuổi của Hồ Biểu Chính, lấy bối cảnh từ những năm 1930 tác giả khắc họa của những con người ở nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội. Nội dung chủ yếu xoay quanh vấn đề đấu tranh đòi lại sự sống, công bằng của con người.

Chị Đào chị Lý

Chị Đào, chị Lý được đầu tư rất tỉ mỉ về hình ảnh, màu sắc lại vô cùng sinh động, đặc biệt truyện không buồn, ủy mị như những tác phẩm đã có trước đó của Hồ Biểu Chánh. Truyện xoay quanh những nhân vật: bà Ngọc, cô Đào, cô Lý. Truyện mang lại những bài học về cách đối nhân xử thế trong cuộc sống.

Đoạn tình

Nếu Trương Vĩnh Ký, Huỳnh Tịnh Của…. là những người đặt nền móng cho chữ quốc ngữ thì Hồ Biểu Chánh là một trong những người đã làm cho chữ quốc ngữ trở nên phong phú và gần gũi với đời sống hơn. Ông thuộc vào một số rất ít nhà văn Việt Nam đã sử dụng những từ ngữ bình dân một cách tự nhiên, phản ánh trung thực tâm tình và tâm lý của người dân bình dị và nhờ đó các truyện viết của ông dễ gây xúc động cho người đọc.

Một trong số các tác phẩm nổi tiếng của ông phải nhắc đến tác phẩm Đoạn Tình tác phẩm lấy bối cảnh ở miền quê người dân Nam Bộ. Với lối viết bình dị, gần gũi sử dụng những từ ngữ địa phương là một trong những nét riêng đặc sắc của cuốn tiểu thuyết này.

Kẻ làm người chịu

Những vấn đề như: Bạo hành hôn nhân, ghen tuông, ngoại tình được lồng ghép trong tác phẩm Kẻ Làm Người Chịu.

Trích đoạn

"Tố Nga bị vướng một mối sầu riêng trong lòng, nên biếng nói biếng cười, ăn rồi cứ nằm dàu dàu hoài mà hễ thấy mặt Cẩm Vân thì có sắc thẹn thùa. Cách bốn năm trước chồng đánh chửi, tuy giận không thèm ở chung với chồng nữa, song vì sợ mang lỗi với vong hồn của cha, nên nàng không nỡ dứt nghĩa cang thường. Năm nay vì máu ghen sôi sùng sục làm cho nàng quên hết quấy phải, không kể hư nên, muốn đem một việc bậy lại mà đối với việc bậy của chồng cho đã nư giận, chằng dè chừng làm lỡ rồi mới giựt mình, chừng nghe em dâu chỉ vẽ đường chánh nẻo tà mới hay rằng, cái bậy mình làm đặng đối với chồng đó nó chẳng hại chi đến chồng mà nó lại làm ố mảnh gương trong, làm lem vừng tuyết trắng, là cái danh dự của đàn bà con gái."

Chánh Tâm thi rớt, bị bạn bè coi thường, quyết tâm sang Pháp học cho đậu tú tài. Tố Nga quen Lư Trọng Quí. Hai người yêu nhau. Tố Nga có thai và xin ly dị với chồng. Nhưng Phùng Xuân biết được chuyên, không chịu ly dị để tiếp tục bòn rút tiền bạc của gia đình vợ.

Những tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh đều ghi lại những cảnh hiện thực Nam Bộ vào những năm sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Các tác phẩm văn học của ông được biết đến với những vấn đề “nóng” trong xã hội như tranh giành gia tài, mê tín dị đoan, cảnh cưỡng hiếp, ngoại tình,… Ông là một trong những cây bút khai thác những vấn đề tiêu cực trong những cuộc hôn nhân gia đình như cưỡng bách trong hôn nhân, hôn nhân vụ lợi, tục nôm vợ, đa thê,….đồng thời lên án những thói hư tật xấu, các vấn đề “nóng” trong xã hội phong kiến tàn bạo lúc bấy giờ.

Sử dụng những từ ngữ bình dân một cách tự nhiên, phản ánh trung thực tâm tình và tâm lý của người dân bình dị và nhờ đó các truyện viết của ông dễ gây xúc động cho người đọc. Với lối viết bình dị, gần gũi sử dụng những từ ngữ địa phương là một trong những nét riêng đặc sắc trong các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh.

Ông sáng tác văn học rất nhiều và để lại hơn 100 tác phẩm gồm tiểu thuyết và các thể loại khác, như: nghiên cứu, phê bình văn học, sáng tác tuồng hát cùng các bổn dịch văn học cổ điển Trung Quốc như Tình sử, Kim cổ kỳ quan... đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của nền văn học Việt Nam hiện đại. Với đa dạng thể loại giúp người đọc khám phá thêm nhiều điều kỳ diệu mà văn học có thể đem lại.

• Những tác phẩm văn học hay nhất thời kỳ 1945-1975
• Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Hàn Mặc Tử
• Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao