Blog tổng hợp

Bài ca dao Con gà cục tác lá chanh và những ý nghĩa

Con gà cục tác lá chanh,

Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.

Con chó khóc đứng, khóc ngồi,

Mẹ ơi đi chợ mua tôi đồng riềng,

Con trâu nằm ngửa nằm nghiêng,

Xin chớ mua riềng, mua tỏi cho tôi

Ý nghĩa bài Ca dao

Bài ca dao có năm nhân vật: người bà sắp đi chợ và lũ gà, lợn, chó, trâu. Những gia cầm, gia súc này đã được nhân cách hóa để suy nghĩ, đi đứng, nói năng như con người. Với thái độ rất bình tĩnh, thanh thản, vui vẻ, thậm chí dỗi hờn, lo lắng sợ quên, sợ nhầm, chúng dặn “bà” mua cho mình một món hàng. Những thứ này rất dễ kiếm: có thể có sẵn trong vườn nhưng cứ là phải “chợ” cho nó hoành tráng. Có thể nói “cục tác” là ngôn ngữ của gà, “ủn ỉn” là ngôn ngữ lợn. Nói khác đi, hễ nghe những âm thanh ấy là người ta lập tức nghĩ ngay đến chúng. Hai con vật còn lại, ở cấp độ tha thiết hơn.

Tình cảm của chúng, theo tiếng khóc mà dần tăng lên. Và cũng thật tài tình, tác giả dân gian đã miêu tả tiếng khóc từ xa xưa mà đến nay còn nguyên vẹn tinh khôi, lấp lánh sáng tạo ngôn từ: “khóc đứng khóc ngồi”, “khóc ngả khóc nghiêng”. Điều gì làm cho cảm xúc của chúng ghê gớm đến như vậy? Xin thưa, điều mà ai cũng đã biết, đấy là những món “tùy táng” khi chúng lìa cõi tạm. Cứ theo tinh thần của bài ca dao, nếu có những thứ ấy đi kèm thì sẽ là cơ hội cuối cùng dâng hiến cho gia chủ; không có những thứ ấy thì chúng chết sẽ không nhắm được mắt, oan ức và tức tưởi, phí hoài.

Cũng giống như những người đã trưởng thành, các con vật gà, lợn, chó, trâu trong bài ca dao cũng có ý thức rất cao về sự sống và cái chết, ý thức cao về quy luật của tạo hóa. Chúng lo lắng hậu sự, không phải cho chúng mà cho những người hưởng thụ chúng, làm sao để có một cái chết hợp lý và tràn đầy tinh thần dâng hiến nhất.

Bài ca dao Con gà cục tác lá chanh và những ý nghĩa

Một sự thật thú vị về bài đồng dao

Thịt gà cần phải có lá chanh

Đây có lẽ là một chân lý không thể bàn cãi trong nghệ thuật ẩm thực của nước nhà. Chúng ta dễ dàng nhìn thấy món thịt gà đi kèm với lá chanh trông sẽ ngon hơn và đặc biệt nó trở thành một trong những thứ không thể tách rời nhau. Cũng có thể nói màu vàng của thịt gà khi được kết hợp với màu xanh của lá chanh trông sẽ ngon mắt hơn.

Thế nhưng có một điều đặc biệt tại sao đó phải là lá chanh mà không phải là một loại lá khác màu xanh? Phải chăng lá chanh có sự thân thuộc và dễ tìm kiếm trong vườn của nhà người Việt Nam chúng ta? Sự thật là lượng tinh dầu có trong lá chanh chủ yếu có chất hóa học dạng vòng từ phenol nên tinh dầu chanh có mùi thơm vô cùng dễ chịu.

Một nghiên cứu trên tinh dầu chanh Ấn Độ đăng trên trang web Sciencedirect cũng chỉ ra, tinh dầu này có khả năng tăng cường sức đề kháng của cơ thể chống lại các vi khuẩn gây bệnh phổ biến như E.Coli, S. Aureus và P. Aeruginosa.

Và không chỉ Việt Nam mới áp dụng công thức tuyệt vời này má rất nhiều nước như Ấn Độ, Thái Lan hay Hy Lạp cũng sử dụng lá chanh rất nhiều trong món ăn của mình.

Và thịt mỡ cùng dưa hành

Sẽ thật thiếu sót nếu một mâm cỗ Tết thiếu đi một đĩa thịt lợn đi kèm với món dưa hành. Sự kết hợp đặc biệt này đang tuân theo một mâm cỗ Tết đúng nghĩa của người Việt Nam thế nhưng dưới nhiều góc độ như góc nhìn của khoa học thì nó mang đến rất nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Cụ thể, dưa hành muối chua về cơ bản cũng tương tự các thực phẩm lên men khác có tác dụng trực tiếp tới quá trình tiêu hóa trong đường ruột. Các lợi khuẩn tốt trong dưa hành kích thích dạ dày tiết dịch vị cũng như tạo ra enzyme tiêu hóa tốt hơn.

Qua đó, chúng giúp cơ thể nhanh chóng "xử lý" các thực phẩm nhiều dầu mỡ, nóng hay khó tiêu được chúng ta nạp vào thường xuyên mỗi dịp Tết đến.

Hình ảnh Gà được xuất hiện phổ biến trong ca dao

Gà là gia cầm được nuôi phổ biến từ xưa, cung cấp thịt, trứng, lông ... nên ca dao cũng rất thân thuộc với hình ảnh loài vật rất dễ mến này. Đặc biệt về ầm thực, gà đi liền với một loại gia vị đặc biệt là lá chanh (phải là chanh miền Bắc hay chanh Đà Lạt mới có thể dùng lá được, vì cây chanh miền Nam lá đắng không thể trộn thịt gà): “Thịt vịt lá na, thịt gà lá chanh”, hay là:

Cùi dừa kẹo với bánh đa

Cái đĩa thịt gà kẹo với lá chanh

Quen thuộc hơn có câu:

Con gà cục tác lá chanh

Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.

Con chó khóc đứng khóc ngồi

Mẹ ơi, đi chợ mua tôi đồng riềng

Nhiều vùng có món đặc sản gà cũng được đưa vào ca dao:

Thịt gà nhứt vị làng Sông

Phao câu ba lá nó trồng tốt tươi

Cái da vàng ưởi vàng ươi

Cái thịt nó xé mềm tơi nhũn nhùn.

Để có được giống gà tốt, ăn ngon, cho trứng nhiều, người chăn nuôi cần tích lũy kinh nghiệm:

Nuôi gà phải chọn giống gà

Gà ri bé giống nhưng mà đẻ mau.

Gà nâu chân thấp chắc mình

Đẻ nhiều, trứng lớn, con vừa khéo nuôi.

Chả nên nuôi giống pha mùi

Đẻ không được mấy, con nuôi vụng về.

Ca dao rất giỏi việc liên tưởng những sự vật cụ thể với các tư tưởng, tình cảm trừu tượng, đặc biệt là vấn đề thế thái nhân tình, thì hình ảnh con gà cũng được đem ra ví von với nhiều chuyện. Thứ nhất, con gà trống có bộ lông mượt mà, sặc sỡ, dáng dấp kiêu hãnh được so sánh với bộ vó bên ngoài của con người:

Con gà tốt mã vì lông

Răng đen vì thuốc, rượu nồng vì men.

Xem thêm:

(*) Bản quyền bài viết thuộc về AnyBooks.vn. Khi chia sẻ, cần phải dẫn link, trích dẫn nguồn đầy đủ gồm tên người viết và AnyBooks - Kết nối tri thức. Mọi hành vi sao chép hoặc trích nguồn, chia sẻ bài viết không đầy đủ đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Trang chủ: AnyBooks.vn, hoặc click: Sách hay, Nguyễn Tuân, Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu, Thơ ca là gì, trích dẫn sách, Cái tôi là gì, Tản văn hay