Ý nghĩa rút ra từ truyện Thánh Gióng

“Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang của thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.” – Hồ Chí Minh

Đất nước Việt Nam – đất nước của sự kiên cường bất khuất, của sự dũng cảm gan trường, mỗi khi tổ quốc lâm nguy, rơi vào thế nguy hiểm, luôn xuất hiện những con người không màng tính mạng để bảo vệ đất nước. Tinh thần yêu nước ấy một lần nữa được thể hiện qua truyện “Thánh Gióng”

Tầm vóc con người Việt Nam

Hình tượng Thánh Gióng mang trong mình sức mạnh của cả thiên nhiên và con người, của sự hiện đại lẫn thô sơ, sức mạnh đó như dung hòa và kết tinh lại tạo thành sức mạnh to lớn đủ sức quật ngã mọi kẻ thù to lớn. Từ thực tế trong công cuộc đánh giặc bảo vệ đất nước của cha ông ta, hình tượng Thánh Gióng được thần thánh hóa và trở thành nhân vật anh hùng, với tinh thần ý chí quật khởi trong cuộc chiến chống giặc ngoại bang xâm lược.

Câu chuyện khắc họa một vị anh hùng dũng mãnh, có sức mạnh phi thường sánh ngang với tầm vóc của vũ trụ. Thánh Gióng sinh ra từ nhân dân, là đứa con của một dân tộc vĩ đại, như một lời khẳng định cho tầm vóc cao lớn của người Việt Nam. Người Việt Nam chân yếu tay mềm, lam lụng vất vả song lại có ý chí quật khởi, sẵn sàng chiến đâu để bảo vệ tổ quốc khi cần. Con người Việt Nam được đặt trong sự dung hòa của thiên nhiên và con người, của mềm mỏng và cứng rắn không thua kém bất cứ cường quốc nào.

Xem thêm: Giải thích câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”

Truyền thống yêu nước – sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử đất nước

Thánh Gióng là hình tượng nghệ thuật dân gian tuyệt đẹp, là truyện cổ tràn đầy tư tưởng yêu nước - tấm lòng căm thù giặc, ý chí quyết thắng, không truvện cố tích nào so sánh kịp. Chúng ta hãy chú ý một chi tiết: Thánh Gióng xuất hiện dưới đời Hùng Vương thứ 18. Thế là trong tâm trí của tố tiên chúng ta, tư tưởng thương nòi yêu nước bắt nguồn từ rất xa trong lịch sử. Trên mảnh đất ngàn năm văn hiến này, khi người dân mới chỉ biết nhặt quả săn bắn, cho đến khi biết trồng trọt chăn nuôi, lòng yêu nước đã là một sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử của dân tộc. Đặc biệt thể hiện rất rõ trong các táp phẩm văn chương. Hình tượng thánh Gióng được xây dựng nhằm mục đích lớn nhất là truyền tải thông điệp về tinh thần yêu nước đến với những thế hệ sau.

Lột cái dáng vẻ thần thoại ra thì ta có thể nhận thấy ngay rằng, sức mạnh này là sức mạnh của toàn dân, sức mạnh của lòng người – của lòng yêu nước – một sức mạnh lớn lao, phi thường đang lớn lên cực kỳ nhanh chóng mà không gì, không một thế lưc hắc ám nào có thể đánh bại. Và tư tưởng “toàn dân chung sức, đồng lòng đánh giặc”  và cũng là một lối đánh truyền thống nhưng không bao giờ lỗi thời qua thời gian, năm tháng đã được thể hiện rất rõ tại đây. Mỗi con người đất Việt tuy bình thường trông có vẻ nhỏ bé nhưng đến khi đất nước lâm nguy thì đều trở nên vĩ đại, phi thường, đều đóng một vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ đất nước.

Thánh Gióng được sáng tác trước thời điểm đất nước bị xâm lăng lại càng mang nhiều ý nghĩa hơn nữa. Nó như một lời kêu gọi sự đồng lòng đến từ dân tộc và trách nhiệm đến từ các cá nhân. Khi đất nước xâm lăng, không một ai có thể đứng ngoài, ngay cả những con người bình thường nhất cũng trở thành những anh hùng bảo vệ biên cương đất nước. Thể hiện sức mạnh đoàn kết của nhân dân ta cũng như tinh thần yêu nước.

Khát vọng hòa bình

Giặc tan, vị anh hùng làng Gióng không về triều lĩnh thưởng mà giục ngựa lên núi Sóc, về trời, hẹn khi nào đất nước lâm nguy thì sẽ trở lại giúp dân đánh quân xâm lược. Bằng cử chỉ cao quý này, truyện muốn ca ngợi một chủ nghĩa yêu nước hoàn toàn trong trắng không một hạt bụi danh vị hay một chút tư lợi cá nhân, ca ngợi một tinh thần phục vụ vô điều kiện cho Tổ quốc, cho đồng bào.

Viết về chiến tranh, viết về hiểm nguy để làm nổi bật nên giá trị của hòa bình. Tác phẩm thể hiện rất rõ mong muốn có một vị anh hùng dũng cảm có thể đứng ra bảo vệ người dân. Hơn ai hết, họ hiểu rất rõ nỗi cơ cực mà chiến tranh mang lại, họ lo sợ và gửi sự lo sợ ấy vào trong tác phẩm. Tác phẩm thể hiện sự căm phẫn đối với giặc xâm lăng, để từ đó làm nổi bật lên được nỗi niềm trăn trở về một cuộc sống ấm no hạnh phúc. 

Đó là lí do tác phẩm không mang màu sắc u ám của một dân tộc đang chịu cảnh xâm lăng, mà mang âm hưởng của khát vọng hòa bình, độc lập. Họ sẵn sàng tha thứ cho kẻ thù để đổi lại sự yên bình trên mảnh đất họ đã gắn bó bao năm tháng. 

Hình tượng Thánh Gióng với nhiều màu sắc thần kì, hoang đường song là biểu tượng về lòng yêu nước và sức mạnh chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta. Thể hiện quan niệm và ước mơ cùa nhân dân ta về hình mẫu lý tưởng của người anh hùng chống giặc ngoại xâm. Bên cạnh đó, truyền thuyết cũng nói lên sức mạnh tiềm tàng, ấn sâu bên trong những con người kì dị.

Thảo Nguyên